Yatırım Ortamı

Romanya, 2004 yılında NATO üyesi, 2007 yılında ise AB üyesi olmuştur.

Romanya’da, 2009 ile 2010 yıllarında küçülme yaşandı. Ancak, 2013 itibariyle %3,4 büyüme gerçekleşmiş ve 2015 yılında %3,7’lere ulaşılmıştır. 2016 yılında %4,8 oranında büyüme kaydetmiştir. 2017 yılında %5,5 oranında büyüme kaydetmiştir.

2015 yılında enflasyon %-0.9, 2016 yılında %-0,5 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılında, ücretlerde artış sonucu artan taleple birlikte enflasyon artış trendine girmiştir ve %2 olarak gerçekleşmiştir.

Doğrudan yabancı yatırım stoğu 70 milyar avro değerindedir. 2016 yılında doğrudan yabancı yatırım miktarı 4,5 Milyar Avrodur. 2017 yılında Kasım ayı itibarıyla doğrudan yabancı yatırım miktarı 4.4 Milyar avro olarak gerçekleşmiştir. 70 Milyar Avroluk doğrudan yabancı yatırım stokunun, %32'sini imalat sanayii (otomotiv otomotiv yan sanayii, kimya sektörü, plastik sektörü, metal ve metal ürünleri, gıda, içecek ve tütün, bilgisayar imalatı, elektronik imalatı ve optik ve elektrikli cihazların üretimi), %14'ünü inşaat ve emlak sektörü, %12.8'ini ticaret sektörü, %12.6'sını finans ve sigorta sektörü, %9.6'sı enerji sektöründe, %5.6'sı bilimsel, teknik ve yönetim danışmanlık ve hizmet sektörü, %5.2'si IT sektörü, %2.6'sı madencilik, %2.6'sı tarım, romancılık ve balık sektörü ve %3'ünü diğer sektörler oluşturmaktadır.

70 Milyarlık doğrudan yabancı yatırımın %59,9'u Bükreş-ilfov bölgesinde, %9,1 orta Romanya'da, %'8'i Batı Romanya'da, %6,9'u Güney Muntena bölgesinde, %5,9'u Kuzey-batı bölgesinde, %4,9'u güney-doğu bölgesinde, %3'ü güney-batı Oltenya'da ve %2,3'ü kuzey-doğu bölgesindedir.

2015 yılında doğrudan ve dolaylı yabancı yatırımcıların cirosu 143 milyar avro iken 2016 yılında %3,1 artışla 148 milyar avro olarak gerçekleşmiştir.

2015 yılında doğrudan yabancı yatırımcılarında ortalama çalışan sayısı 1 milyon 165 bin iken 2016 yılında 1 milyon 200 bine ulaşmıştır.

2016 yılı Romanya ihracatının %74'ünü ve Romanya ithalatın %66,3'ü doğrudan yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmiştir.

Havacılık sektöründeki doğrudan yabancı yatırım miktarı 400 milyon avro (Airbus, Sonaca Group, Aerotec, IAR Brasov, UAC Universal Alloy Coproration vs.), IT sektöründeki doğrudan yatırım miktarı 4 milyar avro (IBM, Bitdefender, Avangate, Vector, Microsoft, Siemens ve Dutsche Bank vs.) ve otomotiv ve otomotiv yan sanayiindeki doğrudan yatırım miktarı 22 milyar avro (Renault, Dacia, Ford, Bosch, Pirelli, Daimler, Schaeffle vs.) değerindedir.

Romanya, Bulgaristan ve Litvanya'dan sonra en düşük asgari ücrete sahip olan AB ülkesidir. Romanya'da lise mezunlarının %97'si en az iki yabancı dil bilmektedir. Üniversite mezunlarının İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Almanca ve İtalyanca konuşma oranları sırasıyla, %90, %26, %17, %8 ve %5'dir.

Avrupa'da 4'üncü en ucuz gaz ve elektrik fiyatına sahip olan ülkedir.

Romanya'da halihazırda 31 ülkedeki 76 noktaya 130 adet uçuş gerçekleşmektedir. 14 adeti uluslararası olmak üzere 22 adet havaalanı bulunmaktadır. 2016 yılında yolcu trafiği 16 milyon olarak gerçekleşmiştir. 18'i Kuzey doğu bölgesinde, 6'sı batı bölgesinde, 6'sı güney batı bölgesinde, 22'si güney bölgesinde, 2'si güney doğu bölgesinde, 6'sı kuzey doğu bölgesinde 17'si merkezde, 2'si Bükreş’te olmak üzere toplam 79 adet kamu veya özel müteşebbislere ait endüstriyel park vardır. Endüstriyel parklar, arazi, inşaat ve kentsel planlama vergilerinden muaftır.

Köstence limanı Karatenizdeki en dip ve geniş limandır.

Romanya'da yatırım yapılması halinde yatırımcılarımız sadece 21 milyon Romen pazarına değil, Avrupa Birliği ile Afrika Birliği ile Avrupa Birliği’nin yaptığı serbest ticaret anlaşmaları göz önüne alındığında yaklaşık 500 milyonluk pazara erişim sağlamış olacaklardır. Romanya’nın verimli ve sulak topraklara sahip olması, doğalgaz üreten ve elektrik enerjisi arz fazlası olan bir ülke olması, iyi yetişmiş insan gücü ve Avrupa Birliği ülkelerine kıyasla ucuz işgücü olması, gelişmiş demiryolları ağlarının olması, Köstence limanı ile Afrika ve Avrupa’daki ülkelere bağlantıya sahip olması nedeniyle, yabancı yatırımcılar açısından Romanya cazip bir ülke konumundadır. Nitekim, üçüncü ülkelerden gelen Türk yatırımlarını da göz önüne alındığında, üçüncü ülkelerden gelen Türk yatırımları dahil, Romanya’daki Türk yatırımların güncel değeri yaklaşık 7.6 Milyar dolardır.

Diğer taraftan, yabancılar tarafından Romanya’da kurulan şirketler, Romen şirketleri ile aynı haklara sahiptir. Avrupa Birliği tarafından tahsis edilecek fonlardan yararlanabilecektir.

Romanya’da yatırım açısından potansiyel sektörler; otomotiv ve otomotiv yan sanayi, sağlık, ilaç, petrol endüstrisi, inşaat ve emlak, tarım ve hayvancılık, tarım makinaları ve ekipmanları sektörü, gıda ve içecek sektörü, oyuncak, enerji, IT Sektörü ‘dür.

Romanya’da 2014-2015 yıllarında yürütülen sıkı mali denetimleri ve mali politikaları sonucunda, Romanya piyasası rekabet kuraları çerçevesinde işlemeye başlamıştır. 2014’de Uluslararası Şeffaflık Derneği anketinde Romanya sonlardayken 2015’de yukarılara çıkması beklenmektedir.  Romanya'da yatırımcıların karşılaşacağı en büyük sıkıntı çalışacağı aracı şirketlerinin güvenli çıkmamasıdır. Bu nedenle aracı şirketle çalışılırken, aracı şirketle ilgili iyi bir araştırma yapılmalıdır. Ayrıca, yatırım yapılan ildeki yerel otoritelerle mutlaka iletişime geçilmelidir.